Knowledge
ทำงานครูอย่างเข้าใจด้วย Design Thinking
2 years ago 13628อาทิตยา ไสยพร
การสอนที่ดีเริ่มต้นที่การวางแผน ก่อนเริ่มการสอนคุณครูทุกท่านต้องเริ่มต้นด้วยการออกแบบกิจกรรมที่ต้องสอนในแต่ละคาบ เพื่อให้ได้การสอนที่มีประสิทธิภาพสอดคล้องกับเนื้อหา ช่วยให้ผู้เรียนเข้าใจบทเรียนมากยิ่งขึ้น แต่งานครูก็ไม่ได้มีแค่เรื่องสอน เพราะยังมีภาระงานอื่นที่ครูต้องโฟกัสด้วยเช่นกัน ในบทความนี้ขอ ชวนคุณครูมาทำความรู้จัก Design Thinking เครื่องมือทางความคิดที่จะช่วยให้คุณครูออกแบบการสอนได้ดีขึ้นและช่วยในการทำงานของคุณครูเป็นไปอย่างราบรื่น
ทำความรู้จัก Design Thinking
Design Thinking หรือ การคิดเชิงออกแบบ คือ กระบวนการคิดแก้ปัญหาที่คำนึงถึง 3 องค์ประกอบ คือ การแก้ปัญหา ความคิดสร้างสรรค์ และคน อาจเรียกได้ว่าเป็นการคิดที่เน้นคนเป็นศูนย์กลางในการแก้ปัญหาจนนำมาสู่แนวทางแก้ไขปัญหาแบบใหม่ที่อาจไม่เคยคิดมาก่อน ผ่าน 5 ขั้นตอน ได้แก่ การทำความเข้าใจ นิยามปัญหา สร้างสรรค์ไอเดีย จำลองวิธีการแก้ และ นำไปทดสอบ (Empathize, Define, Ideate, Prototype & Test) โดยการคิดในรูปแบบนี้ถือว่าเป็นกระบวนการสร้างนวัตกรรมอย่างหนึ่งที่อาศัยความเข้าใจและไม่มีกรอบจำกัด เมื่อนำมาใช้ในบริบทการศึกษา นั่นก็คือกระบวนการออกแบบการแก้ปัญหาที่ยึดนักเรียนเป็นศูนย์กลางในการออกแบบเพื่อใช้ในการสอน
ตัวอย่างกระบวนการคิดเชิงออกแบบ 5 ขั้นตอนในบริบทห้องเรียน
ขั้นตอนที่ 1 Empathize เข้าใจปัญหาของผู้เรียน คุณครูต้องเข้าใจปัญหาของนักเรียนก่อนนักเรียนของเราเป็นใคร ระดับชั้นใด ต้องการอะไร ความรู้พื้นฐานเป็นอย่างไร โดยใช้เครื่องมือเป็นการสัมภาษณ์ สังเกต แบบสอบถาม การทดสอบ และอื่น ๆ
ขั้นตอนที่ 2 Define เมื่อได้ข้อมูลต่าง ๆ มาแล้วคุณครูก็จะสรุปข้อมูลที่ได้มาสรุปและอธิบายปัญหาของผู้เรียนว่านักเรียนประสบปัญหากับการเรียนเรื่องใดบ้าง และเลือกเรื่องที่ครูสนใจมากที่สุดมาปฏิบัติก่อน
ขั้นตอนที่ 3 Ideate หลังจากนั้นก็จะเข้าสู่ขั้นตอนการสร้างสรรค์และระดมความคิดเพื่อแก้ปัญหานั้น ไอเดียที่ดีคือไอเดียที่เยอะ พยายามระดมความคิดออกมาให้ได้มากที่สุดจากนั้นคัดเลือกไอเดียที่คิดว่าน่าทดลองและมีความเป็นไปได้มากที่สุด ภายใต้เงื่อนไขที่มี
ขั้นตอนที่ 4 Prototype คือการสร้างต้นแบบไอเดียที่คัดเลือกที่คุณครูเลือกไว้ โดยอาจจัดทำโดยเขียนออกมาเป็นโมเดลการสอน หรือวิธีอื่น ๆ โดยเน้นให้ความสมบูรณ์ที่สุดเพื่อใช้เตรียมจัดการเรียนการสอนในชั้นเรียนจริง
ขั้นตอนที่ 5 Test เมื่อได้วิธีการมาแล้ว จึงนำไปทดสอบจริงเพื่อเก็บข้อมูลว่าไอเดียที่นำมาใช้ในกลุ่มผู้เรียนจริงตอบโจทย์มากแค่ไหน อะไรที่นำมาสอนแล้วดีนักเรียนชอบ เกิดผลลัพธ์ที่เราต้องการ อะไรที่นำมาสอนแล้วผู้เรียนไม่ชอบเกิดผลลัพธ์ที่ไม่พึงประสงค์ หลังจากสอนเสร็จจึงนำข้อมูลเหล่านี้มาประเมินว่าประสบความสำเร็จตามเป้าหมายหรือไม่ ก่อนจะนำไปปรับปรุง
บูรณาการ Design Thinking กับการทำงานของคุณครู
งานของคุณครูนอกจากการจัดการเรียนการสอนในชั้นเรียนแล้ว ยังมีภาระงานเพิ่มเติมจากการสอนให้คุณครูต้องจัดการ ตัวอย่างเช่น งานกิจกรรมพัฒนานักเรียนที่คุณครูต้องออกแบบให้มีประสิทธิภาพ กระบวนการ Design Thinking สามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้เช่นกัน
ขั้นตอนที่ 1 Empathize สำรวจข้อมูลว่านักเรียนมีความต้องการเข้าร่วมกิจกรรมพัฒนานักเรียนในเรื่องใด
ขั้นตอนที่ 2 Define ระบุให้ชัดว่าต้องการพัฒนานักเรียนในเรื่องใด อะไรเป็นประเด็นเร่งด่วนที่สุดคืออะไร
ขั้นตอนที่ 3 Ideate ระดมสมองออกแบบกิจกรรมพัฒนานักเรียนว่าควรจัดอย่างไรจึงจะตอบโจทย์ความต้องการของนักเรียนที่กำหนด
ขั้นตอนที่ 4 Prototype พัฒนากิจกรรมที่สมบูรณ์ โดยเลือกใช้วิธีการจัดกิจกรรมที่ตอบโจทย์และเป็นไปได้มากที่สุด
ขั้นตอนที่ 5 Test นำกิจกรรมไปใช้จริงแล้ว ประเมินผลนักเรียนที่เข้าร่วมกิจกรรม พร้อมเปิดรับข้อเสนอแนะจากนักเรียนเพื่อนำสู่กิจกรรมที่สมบูรณ์ขึ้น
กระบวนการ Design Thinking เป็นกระบวนการที่เน้นให้คุณครูทำความเข้าใจปัญหาต่าง ๆ ด้วยตนเองผ่านวิธีการสังเกต สัมภาษณ์ สอบถาม หรือวิธีการอื่น ๆ ให้ได้ซึ่งข้อมูลเพื่อนำมาสรุป และวิเคราะห์หาทางแก้ปัญหาที่เหมาะสมกับสภาพห้องเรียนหรือสภาพปัญหาที่พบเจอ วิธีการที่ใช้ได้กับห้องเรียนที่ครูเคยคิดไว้แล้วอาจจะใช้ไม่ได้กับห้องเรียนอื่น ๆ ในอนาคต เพราะฉะนั้นคุณครูต้องปรับประยุกต์ใช้ และทดลองหาวิธีที่เหมาะสมกับห้องเรียนของตนเอง
อ้างอิง
ครูวุฒิชัย. (2021, 4 กันยายน). กระบวนการจัดการเรียนการสอนการออกแบบความคิด (Design Thinking Process). ชุมชนแห่งการเรียนรู้ ครู นักเรียน. https://communitykru.com/เทคโนโลยีด้านการศึกษา/กระบวนการจัดการเรียนกา/
OKMD. (ม.ป.ป.). คิดทันโลกด้วย Design Thinking โดย ASIAN Leadership Academy. https://www.okmd.or.th/knowledge-festival/articles/518/design-thinking
Tiger. (2021, 5 กุมภาพันธ์). Design Thinking คืออะไร? การคิดเชิงออกแบบใน 5 ขั้นตอน. ไทยวินเนอร์. https://thaiwinner.com/design-thinking/
